پروتز بالای زانو همانطور که از نامش مشخص است برای افرادی مناسب است که عضو قطع شده در بدنشان ساق پا و به بالای زانو رسیده باشد و نیاز به پروتز دارند. معمولا یک متخصص که با فرآیند طراحی و ساخت پروتز آشنا است فرآیند توانبخشی را برای شما انجام خواهد داد. در ادامه میخواهیم در این سفر مراقبت از اندام از دست داده تان و پیدا کردن جایگزین برای آن با شناختن قطعات پروتز بالای زانو و مزیت های هرکدام به شما کمک کنیم.
قطعات پروتز بالای زانو
پروتز بالای زانو که به نام دیگری هم آن را میشناسند، ترانسفورمال است. این پروتز ها به طور معمول شامل یک سری قطعات است که در ادامه برای شما شرح می دهیم:
- سوکت سفارشی
- لوله و پیرامید
- آداپتور
- پنجه
- کاور پنجه
- ضمائم
همچنین قطعات کوچکتری را شامل میشود که برای نصب پروتز به پا نیاز است.
انواع قطعات پروتز بالای زانو و نحوه کارکرد آن ها را بشناسید
با توجه به پیشرفت علم و فناوری در دهه های اخیر تعداد بیشماری مکانیزم و قعطات برای پروتز پا طراحی و ساخته شده که اینجا ما آن هارا به دوسته اصلی تقسیم کردیم و به طور کامل آن ها را به شما معرفی میکنیم.
سوکت
قسمتی از پروتز است که قالبی متناسب با اندام باقیمانده شما دارد و معمولا از جنس های رزین یا الیاف کربن ساخته میشود که کاملا ساختاری سخت و غیر قابل انعطاف دارد. برای راحتی قرار گرفتن اندام شما داخل آن از سافت سوکت استفاده میشود.
شاید کنجاو باشید که این قطعات چطور ساخته میشوند و منظور از ساخت سفارشی آن چیست؟ به همین منظور مطالبی را در ادامه برای شما آماده کردیم که با مطالعه آن میتوانید جواب خود را پیدا کنید.
طراحی سوکت پروتز پا، یکی از مهم ترین قطعات پروتز بالای زانو
برای انجام این کار اندازه گیری های اولیه توسط متخصص شما انجام میشود تا سوکت مناسب را برای شما بسازد. ساخت پروتز پا با فرم دقیق تنها دو روش دارد :
- روش کاملا متداول که همه با آن آشنایی دارند؛ قالب گیری با گچ
در این روش از باند خای خیس گچی دور اندام باقیمانده می پیچند تا زمانی که این باندها خشک شود و به یک قالب سفت تبدیل شوند که فرم عضو شما را کاملا به خود می گیرد.
- روش مدرن؛ اسکن لیزری با دستگاه های هوشمند و ارسال آن به کامپیوتر
در این روش اندام باقیمانده با دقت یک میلی متر اسکن شده و به کامپوتر فرستاده میشوند و همچنین نقاط حساس و ویژگی های منحصر به فرد هر شخص را شناسایی میکند. در آخر این اسکن ها به مرکز طراحی قطعات پروتز فرستاده شده و با ابعاد و اندازه دقیق تراش میخورند. معمولا از این روش برای ساخت پروتز قطعی استفاده میکنند.
مفصل زانو، قطعه ای بسیار مهم در ساخت پروتز پا
از مهم ترین قطعات برای ساخت این پروتز میتوان به مفصل زانو اشاره کرد که هم پیچیده و هم پر هزینه ترین قطعه در پروتز است.
از ساده ترین مدل های مفصل برای ایجاد ثبات و کنترل حرکت شخص، مکانیزم یدکی شامل سیستم های قفل دستی و سیستم اصطکاک هستند.
مکانیزم یدکی اثبات زانو : سیستم های قفلی
عملکرد سیستم های قفلی به این گونه است که پا را در هنگام کشش قفل میکند و همچنین از با ثبات ترین نوع پروتز پا محسوب میشود.
مکانیزم کنترل حرکت : سیستم اصطکاک
تقریبا تمام پروتز های مصنوعی برای حفظ تعادل هنگام راه رفتن شخص نیاز به سیستم کنترل چرخش دارند
این سیستم به گونه ای ساخته شده که با حالت طبیعی پای مخالف ما هماهنگ باشد. مهم ترین ایرادی که این مدل سیستم دارد سرعت ثابت آن در یک زمان است و نسبت به دیگر پاهای مصنوعی کنترل سیال کمتری دارند.
سیستم کنترل پنوماتیک و هیدرولیک
در بعضی پروتز ها سیستم چرخش سیال پیشرفته وجود دارد که شامل دو نوع پنوماتیک و هیدرولیک هستند.
با استفاده از این نوع پروتز افراد قادر هستند تا با سرعت های مختلفی بدون مشکل راه بروند. نحوه عملکرد سیستم کنترل پنوماتیک به این صورت است که با خم شدن زانو هوا را فشرده و با صاف کردن زانو انرژی را به پا برمیگرداند.
در سیستم کنترل هیدرولیک به جای از هوا از مایع که معمولا روغن سیلیکون هست، استفاده میکند و تاثیر چند برابری نسبت به سیستم پنوماتیک دارد. این سیستم بیشترین شباهت را به پای معمولی انسان دارد.
آداپتور
آداپتور فقط در قسمت پروتز بالای زانو استفاده میشود و همانطور که از نامش معلوم است برای چرخاندن محوری در پروتز استفاده میشود.
لوله و پیرامید
این قسمت از قطعه های مختلفی ساخته شده است که شامل یک لوله مخصوص است و به عنوان یک ستون در زیر مفصل برای انتقال وزن شخص کار میکند.
پیرامید ها نیز جهت تنظیم راستا و اتصال قطعات پروتز بالای زانو به کار گرفته میشوند.
پنجه
این عضو انتهایی ترین قسمت پروتز و از مهم ترین قطعات آن است، همچنین این قطعه از لحاظ قیمت دومین قطعه گران در پروتز محسوب میشود.
کاور پنجه
این قطعه در بعضی از پنجه ها قابلیت جدا شدن دارند و این قطعه بخاطر استفاده بالا از آن جزو قطعه هایی است که زودتر از بقیه خراب میشود. به همین دلیل از کاور های پنجه استفاده میکنند.
آیا پروتز ها موقت وصل میشوند یا دائمی؟
برای دانستن جواب این سوال باید مطالب زیر را مطالعه کنید.
پروتز اولیه
شکل و اندازه اندام شما پس از قطع عضو قاعدتا تغییر میکند و متخصص به شما کمک میکند که این تغییرات را کنترل کنید که این کار ممکن است شامل پوشیدن جوراب های اضافی روی اندام تان یا افزایش روکش روی سوکت باشد. پروتز اولیه لایه ی رویی و زینتی را ندارد به همین دلیل متخصص میتواند تغییراتی در تنظیمات پروتز و پا شما ایجاد کند. همچنین آموزش راه رفتن اولیه ابتدا با این پروتز انجام میشود. زمانی که تغییرات در اندام شما متوقف شد و به سطح ثابتی از فعالیت با پروتز پا رسیدید بهتر است قدمی به جلو بردارید و پروتز قطعی را به کار ببرید.
پروتز نهایی یا قطعی
بعد از این که با تکنیک ها و عملکرد پروتز اولیه کنار آمدید وقت آن رسیده پروتز را با یک عضو قطعی جایگزین کنید. همانطور که برای پروتز اولیه نیاز به چندین ویزیت و اطمینان از تناسب پروتز با بدنتان دارید، برای پروتز قطعی هم خواهید داشت. در این مرحله بعضی افراد ترجیح میدهند پوسته ای زینتی و مانند پا روی پروتز خود نصب کنند که این امر کاملا اختیاری است.
چه مدت میتوان از پروتز بالای زانو استفاده کرد؟
بر اساس مطالعات و مشاهدات انجام شده این پروتز ها با توجه به فعالیت هرشخص و میزان استفاده از دستگاه بین ۲ تا ۵ سال عمر مفید خواهد داشت. اما این مورد در کودکان متغیر است زیرا بدن آن ها همواره در حال رشد است و دوره استفاده از این پروتز را کمتر میکند.
این دستگاه هم مانند بقیه دستگاه های مکانیکی بعد از مدتی استفاده ممکن است مشکلات و خرابی هایی در قطعات آن بوجود آید که نیاز به تعمیر داشته باشد، حتی در بعضی موارد مجبور به تعویض کامل پروتز خواهید شد. در صورتی که تغییر وزن داشتید حتما برای تنظیم دوباره سوکت و قسمتهای دیگر قطعات به متخصص خود مراجعه کنید.
در آخر
اگر شما هم در مورد نحوه عملکرد و قطعات پروتز بالای زانو کنجکاو هستید و دوست دارید بدانید چه قطعاتی در راه رفتن راحت افراد قطع عضو شده کارآمد هستند میتوانید با مطالعه مطالب بالا اطلاعاتی جهت رفع کنجکاوی تان آورده ایم، ولی اگر قصد ساخت آن و ورود به مراحل پیچیده تر از این دانش هستید باید به مقاله های بیشتری رجوع کنید.
Source: www.choosept.com, www.hangerclinic.com, wwworthosis-prosthesis.com
