اسکار پیستوریوس، سریع ترین دونده دنیا، شخصی است که با وجود معلولیت در هر دو پا موفق به کسب مقام های بسیاری در رشته دو و میدانی شده است. اسکار پیستوریوس به کمک پاهای مصنوعی خود که پروتز پنجه کربنی بودند موفق شد که توجه همه جهان را به فناوری پروتزهای کربنی جلب کند.
در گذشته به دلیل نبود امکانات و دانش کافی قطع عضو مشکلی حل نشدنی تلقی می شد که قادر بود زندگی فرد را مختل کند و یا به شدت از کیفیت آن بکاهد.
با گذشت زمان و پیشرفت علم انسان به دستاوردهای قابل توجهی برای رفع مشکل قطع عضو رسید. با ساخت اجزای جایگزین از جنس چوب تا به امروز که شاهد پروتزهای کربنی هستیم، به دستاوردهای مهمی دست پیدا کرده ایم.
ساخت پروتزهایی با دایره حرکتی بیشتر شبیه به آرزو بود اما انسان اکنون با پروتزهای پنجه کربنی به آن دست یافته است. در انتخاب یک پای پروتز باید به مواردی چون قسمت انتهایی آن دقت کنید.
مواد کف پروتز از نظر میزان فعالیت متفاوت است. اغلب این قسمت ها را با چوب و پلاستیک می سازند که برای افرادی با سطح فعالیت کم مناسب است. در حالی که پروتزهای پنجه کربنی فیبر کربن دارد و این ویژگی باعث عملکردی بهتر نسبت به سایر مواد می شود.
مزایای پروتز پنجه کربنی
استفاده از مفصل برای زانوها یا کف پروتزها بسیار کار دشواری تلقی می شود که دلیل آن محدودیت و سنگینی مفاصل است. در بکارگیری پروتز برای اندام تحتانی بدن، همیشه مشکلاتی از قبیل نبود دینامیک کافی جهت دویدن یا ایستادن و گشتاور کافی وجود داشته است که امروزه با پروتزهای کربنی تا حدود زیادی قابل حل است. ساخت پروتز های پنجه کربنی بیشتر از همه موارد به ورزشکاران و دوندگان کمک به سزایی کرده است.
دامنه حرکتی پروتز پنجه کربنی به اندازه پای طبیعی است و به گونه ای طراحی شده که با تمام سطوح قابلیت تنظیم داشته باشد. عنصر اصلی این پروتزها طراحی آن است. صفحه ای پلاستیکی با استفاده از فیبر کربن و تقلید از الگوهای حرکتی پا که از انرژی و مقاومت بیشتری برخوردار است.
پروتزهای کربنی برای افرادی که سطح فعالیت بیشتری دارند و مسافت های طولانی را با دامنه گسترده سرعت می پیمایند بسیار مناسب است.
در ادامه به مزایای استفاده از پروتز پنجه کربنی خواهیم پرداخت.
کاهش فشار
در پروتز کربنی پا به دلیل طراحی منحصر به فرد، تا حدود زیادی از فشاری که به هنگام راه رفتن با سایر پروتزها به کمر و ستون فقرات وارد می شد؛ کاسته شده است.
وزن سبک
پروتزهای کربنی به دلیل وزن کم، راه رفتن را به شدت آسان تر می کنند و در کنار آن قابلیت تحمل وزن تا حدود ۱۲۵ کیلوگرم را نیز دارد. وزن این پروتزهای پنجه کربنی به طور تقریبی نصف سایر پروتزها است.
ضد آب
پروتز کربنی در مواجهه با آب آسیب نمی بیند و به راحتی قابل استفاده در همه اماکن است.
شعاع حرکتی بالا و منعطف
پروتز پنجه کربنی با طراحی درست و انعطاف بالای شعاع حرکتی باعث می شود که استفاده از آنها در موقعیت های مختلف روزمره و الگوهای حرکتی متنوع انتخاب مناسبی باشد.
کاهش حداکثری تنش ها
پروتز پنجه کربنی با جذب و بازگشت درست نیروها و تنش هنگام ایجاد شوک های حرکتی آسیب کمتری را به فرد وارد می کند.
حرکت چند محوری
پاهای پروتزی در کل به منظور تقلید از پای انسان برای افرادی که قادر به راه رفتن نیستند، ساخته شده است.
پروتزهای پا به هنگام راه رفتن باید قادر به تقلید از پای طبیعی باشند که در پروتزهای کربنی این ویژگی با استفاده از کربن و کمک فنرها تا حدود زیادی رعایت شده است.
پروتز پنجه کربنی با قابلیت چرخش به اندازه ۲۷ درجه و ایجاد گشتاور مناسب، باعث شده است که جلوی پا به راحتی به سمت بالا، پایین، چپ، راست و داخل حرکت کند و همین امر سبب می شود که با اطمینان روی زمین های ناهموار راه بروید.
یک کمک فنر و آداپتور گشتاور قادر است به پای پروتز متصل شود و با جذب ضربه و هرگونه چرخش ناشی از شوک های حرکتی نظیر افتادن، فشار وارده را کم کند و آسیب کمتری به پروتز پا وارد کند.
جذب انرژی
به کارگیری کربن در پروتزهای کربنی تغییر چشمگیری در کارایی آنها ایجاد کرده است. پروتز پنجه کربنی با بارگذاری درست نیرو تنش وارد شده به سیستم حرکتی پاها را کم می کند و کمک خواهد کرد افراد بهتر راه بروند.
کربن باعث می شود که هنگامی که فشار وزن روی پا وارد می شود، بدن رو به جلو خم نشود و فرد قادر باشد که تعادل خود را حفظ کند. همه این ویژگی ها سبب می شود که فرد خستگی کمتری حس کند و انرژی بیشتری داشته باشد.
مقاومت بالا در مقابل مواد شیمیایی
فیبر کربنی در مقابل مواد شیمیایی، مقاومتی قابل توجهی از خود نشان می دهد که این نکته باعث افزایش طول عمر آن می شود. حتماً توجه داشته باشید که این پروتزها معمولاً به نور خورشید حساس هستند.
مقاومت در برابر کشش
پروتز باید قادر باشد که جایگزین استخوان شود و به همان شکل از مقاومت مکانیکی و کششی مناسبی برخوردار باشد. مقاومت کششی بالای رشته های فیبر کربنی به کار گرفته شده در این پروتزها باعث شده است که پروتزهای پنجه کربنی در مقابل کشش و حادثه های احتمالی مقاومت خوبی از خود نشان دهند.
مقاومت کششی پروتز پنجه کربنی تقریباً حدود ۷۰۰ مگا پاسکال است.
ضریب انبساط پایین
کربن از ضریب انبساط پایینی برخوردار است که سبب شده پروتزهای کربنی در مقابل تغییرات حرارتی واکنش زیادی از خود نشان ندهند و حتی به انجام حرکات اعمال شده روی آن ها کمک کنند.
دوام بالا
پروتز کربنی به دلیل استفاده از فیبر کربن در ساختار آنها، از مقاومت و انعطاف بیشتری برخوردار است و به همین خاطر، طول عمر بیشتری نسبت به سایر پروتزها دارد.
استفاده آسان
این پروتزها با پوسته ی آرایشی سبک و زیبا به شما کمک می کند که علاوه بر داشتن ظاهر آراسته و نزدیک به پای طبیعی، فضای داخلی کفش را نیز پر کنید. پروتز کربنی با قابلیت تنظیم پاشنه این قابلیت را فراهم می کند که مچ پای فرد در کفش هایی با طول پاشنه های متفاوت بدون هیچ مشکلی قرار بگیرد.
در استفاده از پروتزهای پا توجه داشته باشید که پاها باید از مقاومت بالایی برخوردار باشند زیرا هنگام قدم زدن یا دویدن، نیرو و گشتاور بزرگی ایجاد می شود. پروتز علاوه بر برخورداری از مقاومت بالا باید دارای وزن مناسب، اندازه و ظاهر آراسته نیز باشد و به راحتی در کفش قرار بگیرد.
نتیجه گیری
تمام پروتزها باید در مقابل عواملی چون خوردگی، اشعه ماورا بنفش، عفونت باکتریایی و قارچی از مقاومت خوبی برخوردار باشند و فرد با آن ها احساس راحتی کند، از استفاده آن دچار آلرژی نشوند و به راحتی تمیز شوند. پروتز کربنی که امروزه مورد تأیید جامعه پزشکی است، ممکن است گزینه خوبی با توجه به شرایط شما باشد، ولی قبل از هر اقدامی با متخصص ساخت پروتز صحبت و از مشاوره این فرد استفاده کنید.
